UCHWAŁA NR XIII/69/2011
RADY POWIATU W SOCHACZEWIE
Z DNIA 30 GRUDNIA 2011 ROKU
w sprawie przyjęcia Powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 - 2015
RADY POWIATU W SOCHACZEWIE
Z DNIA 30 GRUDNIA 2011 ROKU
w sprawie przyjęcia Powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 - 2015
Na podstawie art. 12 pkt. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1592 z późn. zmianami) oraz art. 6 ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
(Dz.U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.), Rada Powiatu w Sochaczewie uchwala, co następuje:
§ 1
Przyjmuje się Powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 – 2015, stanowiący załącznik do uchwały.
§ 2
Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Sochaczewie.
§ 3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Uzasadnienie
Z dniem 1 sierpnia 2010 roku weszły w życie zmiany do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy rodzinie. Wprowadzone zmiany dotyczą między innymi zadań własnych realizowanych przez powiat. Zgodnie z tym na powiat nałożono obowiązek opracowania powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie w powiecie sochaczewskim. Program opracowano na lata 2012 – 2015.
Załącznik do Uchwały Nr XIII/69/2011
z dnia 30 grudnia 2011r.
w sprawie przyjęcia Powiatowego programu
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim
w sprawie przyjęcia Powiatowego programu
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim
Powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie
w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 – 2015
w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 – 2015
Wstęp
Powiatowy Program Przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 – 2015 jest efektem realizacji Ustawy z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie, zgodnie z która do zadań własnych powiatu należy opracowanie programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie i przeciwdziałania przemocy.
Kwestia przemocy w rodzinie od wielu lat jest uważana za poważny problem społeczny, który dotychczas był tematem tabu. Zazwyczaj ofiarami przemocy stają się osoby słabsze – kobiety, dzieci, osoby starsze czy niepełnosprawne. Rodzina jest miejscem,
w którym kształtuje się osobowość, system wartości i sposób życia młodej osoby, a przemoc w rodzinie jest jedną z najcięższych form naruszenia godności i praw człowieka. W takich przypadkach konieczna jest interwencja i pomoc z zewnątrz.
Program został opracowany przez Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej
w Sochaczewie, natomiast diagnoza została przygotowana przy współpracy wszystkich ośrodków pomocy społecznych na terenie powiatu sochaczewskiego, PCPR- u, Komendy Powiatowej Policji w Sochaczewie, placówek oświatowych, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Sądu Rejonowego w Sochaczewie oraz Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego.
Założenia programu są zbieżne z celami zawartymi w ,,Powiatowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015” oraz w programie ,,Bezpieczny Powiat Sochaczewski 2011 – 2014”. Projekt programu został przedstawiony do konsultacji przedstawicielom ośrodków pomocy społecznej na terenie powiatu sochaczewskiego, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sochaczewie, Komendy Powiatowej Policji, Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, a także przedstawicielom oświaty oraz służby zdrowia. Uwagi tych instytucji zostały uwzględnione w programie.
I. Zjawisko przemocy w aktach prawnych oraz literaturze
Precyzyjne zdefiniowanie zjawiska przemocy w rodzinie sprawia wiele problemów interpretacyjnych. Można je rozpatrywać w różnych perspektywach – psychologicznej, prawnej, moralnej czy społecznej. Patrząc z perspektywy prawnej przemoc domowa jest przestępstwem. Podstawowe przepisy dotyczące przemocy w rodzinie znajdują się w takich aktach prawnych jak:
• Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493.
• Ustawa z dn. 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, tekst jedn. Dz.U. 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.
• Kodeks karny z dn. 6 czerwca 1997 r., Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm. (rozdziały: XIX, XXIII, XXV, XXVI, XXVII, XXVIII).
• Kodeks cywilny z dn. 23 kwietnia 1964 r., Dz.U. Nr 16, poz. późn. zm.
• Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ( na lata 2006-2016).
Jedna z najczęściej używanych definicji, określających zjawisko przemocy mówi, iż jest to „zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste powodując cierpienie i szkody”. Definicja ta zawiera cztery podstawowe kryteria, na podstawie których rozpoznaje się przemoc w rodzinie:
• Intencjonalność,
• Dysproporcja sił,
• Naruszanie godności i praw,
• Powodowanie cierpienia i szkód.
Specjaliści wyróżniają pięć podstawowych form przemocy domowej:
• Fizyczna – zalicza się do niej bardzo szeroki wachlarz zachowań sprawcy – od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, uszy, aż do zachowań powodujących ostre urazy fizyczne, wymagające opieki medycznej czy wręcz hospitalizacji.
• Psychiczna (emocjonalna) – najtrudniejsza do udowodnienia, często zaczyna się niepostrzeżenie, początkowo ignorowana jest nawet przez osoby, które jej doznały. Zaczyna się często od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, wyglądu, zazdrości, ograniczania kontaktów bliskimi, a kończy na groźbach, oczernianiu, oskarżaniu, poniżaniu, wyśmiewaniu, upokarzaniu, szantażowaniu.
• Materialna (ekonomiczna) – uniemożliwianie podjęcia pracy, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, uniemożliwianie dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych. Z przemocą materialna mamy często do czynienia wówczas, gdy np. pracujący mąż uważa , że zarobione przez niego pieniądze są jego własnością, a niepracująca zawodowo. Wychowująca dzieci żona nie ma do nich prawa.
• Seksualna – przedmiotowe traktowania drugiej osoby w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych. Zmuszanie do nieakceptowanych przez drugą osobę praktyk i zachowań seksualnych. O tego rodzaju przemocy można mówić nie tylko w przypadku gwałtu czy zmuszania do innych czynności seksualnych, ale także np. w sytuacji zmuszania do oglądania pornografii
• Zaniedbanie – tę formę przemocy stosują najczęściej osoby dorosłe wobec dzieci. Jest to niezaspokajanie ich podstawowych potrzeb emocjonalnych i fizycznych. O zaniedbaniu można mówić w przypadku odrzucenia emocjonalnego dziecka, braku zainteresowania jego rozwojem, sytuacja życiową, problemami, a także stanem zdrowia i higieną. Zaniedbanie to także niezaspokajanie potrzeb żywieniowych i związanych z ubiorem.
Można też opisać zjawisko przemocy w rodzinie w dwóch innych kategoriach:
• Przemoc gorąca – to gwałtowny wybuch tłumionych uczuć złości, frustracji, wściekłości, powodujący agresywne zachowania. Często przyczyny tych trudnych uczuć sprawcy tkwią zupełnie gdzie indziej, np. powodują je konflikty w pracy. Sprawca nie mogąc sobie z nimi poradzić, odreagowuje je na członkach rodziny. Wie, że może sobie na takie zachowanie pozwolić.
• Przemoc chłodna – w przeciwieństwie do poprzedniej, nie przejawia się występowanie tak gwałtownych emocji i agresywnych zachowań. Wydaje się, że sprawca jest spokojniejszy bądź bardziej się kontroluje. przemoc tu przyjmuje nieraz postać bardzo rygorystycznego stylu wychowania czy też autorytarnego traktowania dorosłych członków rodziny. Sprawca jest przekonany o słuszności swoich czynów, zawsze znajdzie dla nich usprawiedliwienie.
Przemoc domowa nie jest czynem jednorazowym. Często ma długą, nawet kilkunastoletnią historię. Zwykle powtarza się ona według zauważalnej prawidłowości. Cykl przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz:
• Faza narastanie napięcia – początkiem cyklu jest zwykle wyczuwalny wzrost napięcia, narastają sytuacje konfliktowe. Przyczyny napięcia mogą tkwić poza rodziną, czasem są to błahostki, drobne nieporozumienia powodujące wzrost napięcia.
• Faza ostrej przemocy – następuje wybuch agresji, sprawca z normalnego człowieka przemienia się w kata, może dokonać strasznych czynów, nie zwracając uwagi na krzywdę innych. W tej fazie najczęściej następuje interwencja, ofiary w afekcie decydują się wzywać pomocy, złożyć skargę.
• Faza miodowego miesiąca – faza skruchy i okazywania miłości, sprawca jakby na nowo uwodzi ofiarę. Sprawca zaczyna dostrzegać to co się wydarzyło. Próbuje załagodzić sytuację, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Próbuje przekonać ofiarę, że teraz będzie inaczej, że TO się więcej nie powtórzy. Ofiary mu wierzą, bo wbrew zdrowemu rozsądkowi, w głębi serca tego właśnie pragną. I nawet jeśli przed chwilą były gotowe uciec, zostają. Sprawca nie jest w stanie długo wytrzymać w takiej roli. Z jakiegoś powodu znowu narasta napięcie i wszystko zaczyna się od nowa.
Do mechanizmów przemocy, oprócz cyklu przemocy zaliczamy:
• Syndrom wyuczonej bezradności – to bezradność, która pojawia się wyniku nabytych doświadczeń. Zwykle osoba doznająca przemocy szukała pomocy dla siebie. Być może powiedziała o sytuacji w swoim domu matce, koleżance może nawet zgłosiła się do organizacji pomagających osobom potrzebującym. Często jednak okazuje się, że działania mające ją ochronić, nie skutkują i nie przynoszą oczekiwanych przez nią efektów. Sytuacja się nie zmienia. Ofiara nabiera przekonania, że cokolwiek zrobi, to i tak nie zmieni to jej sytuacji. Ma poczucie, że jest krzywdzona, źle traktowana, że sprawca nie powinien tak postępować, że znęcanie się nad członkiem rodziny jest przestępstwem, jednak nie jest w stanie zmotywować się do działania.
• Zjawisko „prania mózgu” – mechanizm stosowany np. w sektach, polegający na systematycznym, świadomym i celowym oddziaływaniu na człowieka w celu zmiany jego przekonań, postaw, uczuć, potrzeb. Działanie służące temu, aby ofiara przemocy w rodzinie funkcjonowała zgodnie życzeniem sprawcy. Konsekwencjami „prania mózgu” są m.in. utrata poczucia własnej wartości oraz podporządkowanie się sprawcy.
• Zespół stresu pourazowego PTSD – zaburzenia lękowe PTSD występują u ofiar napadów, gwałtów i innych traumatycznych wydarzeń, np. wojen, klęsk żywiołowych, wypadków drogowych. Dotyczą sytuacji, w których człowiek jest narażony na utratę zdrowia i życia. Nasilenie PTSD zależy od intensywności i czasu trwania traumy. Ponadto objawy PTSD są intensywniejsze u osób, które przeżyły traumę w wyniku aktywności człowieka (gwałt, przemoc domowa), niż u ofiar zjawisk naturalnych (powódź, huragan). Objawami PTSD są m.in. zaburzenia snu, drażliwość, wybuchy gniewu, złości, czujność, natarczywe wspomnienia, koszmary senne.
• Proces wiktymizaji – każdy „wchodząc” w związek z drugą osobą ma pewne wyobrażenia na temat swojego przyszłego życia, swojego małżeństwa, swojej rodziny. Akt przemocy burzy te wyobrażenia i wizję świata, partnera, siebie. Specjaliści nazywają to mianem burzenia utrwalonych przekonań. Osoba doznająca przemocy czuje rozpacz i ma poczucie krzywdy, często na tym etapie zaczyna szukać pomocy. Niestety zdarza się, że spotyka się z nieprawidłowymi reakcjami osób, z którymi dzieli się swoimi problemami od których oczekuje pomocy i wsparcia. Reakcjami tymi mogą być bagatelizowanie, niedowierzanie, obwinianie – takie zachowanie nazywamy wtórnym zranieniem. Osoba doznająca przemocy w wyniku podobnych reakcji wycofuje się z szukania pomocy, brak pomocy i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach powodują, że osoba pokrzywdzona nabiera przekonania, że tak naprawdę zasługuje na takie zachowanie. Przyjmuje w ten sposób tożsamość ofiary.
• Syndrom sztokholmski – takim mianem określono mechanizm, który zaobserwowano u ofiar zamachu terrorystycznego w Sztokholmie. U osób przetrzymywanych przez terrorystów, a następnie uwolnionych przez policję pojawiły się reakcje, które większość obserwatorów uznała za irracjonalne. Otóż niedawni zakładnicy zaangażowali się w proces obrony swoich oprawców, zamiast żądać sprawiedliwości, czy nawet odwetu. Jedna z ofiar związała się z terrorystą i zawarła z nim związek małżeński. W tej sytuacji można mówić o „patologicznej wdzięczności” za to, co zamachowiec mógł zrobić, a w rezultacie tego nie uczynił. Mógł zabić, a tego nie zrobił. Był panem ich życia i śmierci i darował im to życie, więc tylko dzięki niemu żyją. Podobny mechanizm obronny pojawia się u ofiar przemocy domowej. Są one wdzięczne sprawcom za drobne przywileje, które jeszcze mają, za „miodowe miesiące”, za chwile spokoju i namiastkę uczucia, a czasem nawet za to, że żyją.
• Mechanizm „psychologicznej pułapki” – ofiara nie jest w stanie zrezygnować ze związku i z tego, w co tak dużo zainwestowała czasu, zapału, energii. Budzi zdziwienie fakt, że trwa ona w związku, który przynosi jej cierpienie, w którym jest upokarzana i nie respektuje się jej praw. Ciągle żyje nadzieją, że będzie lepiej. Dlatego też wierzy, że jeśli bardziej się postara, to będzie lepiej. Ma poczucie, że zależy to właśnie od niej. Im więcej się stara i wkłada w to działanie więcej energii, tym trudniej jej zrezygnować.
II. Kryzys i interwencja kryzysowa
Ze zjawiskiem przemocy nieodzownie związany jest kryzys i interwencja kryzysowa.
Jest wiele definicji kryzysu, oto niektóre z nich:
• Ludzie znajdują się w stanie kryzysu, kiedy napotykają przeszkodę w osiąganiu ważnych celów życiowych – przeszkodę, która w tym czasie jest nie do pokonania za pomocą zwyczajowych metod rozwiązywania problemów. Powoduje to stan dezorganizacji i zamieszania, w którym podejmowane są liczne próby nieudanych rozwiązań.
• Kryzys jest wynikiem trudności w osiągnięciu celów życiowych, przeszkód, które wydają się ludziom nie do pokonania na drodze zwyczajowych wyborów i zachowań.
• Kryzysy są kryzysami, ponieważ dotknięta nimi osoba nie zna żadnego sposobu poradzenia sobie z dana sytuacją.
• Kryzysy to osobiste trudności lub sytuacje, które odbierają ludziom zdolność działania i uniemożliwiają świadome kontrolowanie własnego życia.
• Kryzys jest stanem dezorganizacji, w którym człowiek staje w obliczu zniweczenia wonnych celów życiowych lub głębokiego zaburzenia swego cyklu życiowego i metod radzenia sobie z czynnikami stresującymi. Termin kryzys odnosi się zazwyczaj do poczucia lęku, szoku i trudności przeżywanych w związku z zaburzeniem, a nie do samego zaburzenia.
• Kryzys rozwija się w wyraźnych stadiach:
a) Występuje sytuacja krytyczna, w której decyduje się, czy normalne mechanizmy radzenia sobie z trudnościami wystarcza;
b) Narastające napięcie i dezorganizacja towarzyszące tej sytuacji przekraczają zdolność dotkniętej nią osoby do radzenia sobie z trudnościami;
c) Wybrnięcie z sytuacji wymaga sięgnięcia po dodatkowe zasoby (takie jak fachowe poradnictwo);
d) Konieczne może się okazać skierowanie do specjalisty, który pomoże w usunięciu poważnego zaburzenia osobowości.
Każda osoba jest inna i okoliczności prowadzące do kryzysu też są zupełnie inne. Według Brammera teoria kryzysu obejmuje cztery domeny:
• Normalne kryzysy rozwojowe – są to wydarzenia zachodzące w toku normalnego rozwoju i ewolucji, które powodują gwałtowna zmianę lub zwrot życiowy wywołujący nagłą reakcję. Kryzysem może być reakcja na urodzenie się dziecka, ukończenie studiów, zmiana kierunku kariery zawodowej średnim wieku lub przejście na emeryturę.
• Kryzysu sytuacyjne – wyłania się w obliczu rzadkich i nadzwyczajnych zdarzeń, których człowiek nie jest w stanie przewidywać i kontrolować. Mogą one zaistnieć po takich wydarzeniach, jak wypadek samochodowy, gwałt, zmiana właściciela firmy, utrata pracy, nagła choroba lub śmierć. Kluczem do odróżnienia kryzysu sytuacyjnego od innych kryzysów są: jego przypadkowość, nagłość wywołanie wstrząsu, nasilenie, często katastroficzny wymiar.
• Kryzysy egzystencjalne – kryzys ten obejmuje wewnętrzne konflikty i lęki związane z ważnymi dla ludzi sprawami, celowością życia, odpowiedzialnością, niezależnością, wolnością oraz zaangażowaniem. Kryzys taki może często towarzyszy uświadomieniu sobie w wieku 40 lat, że nigdy już nie osiągnie się niczego znaczącego w życiu. Pojawia się nieustępujące poczucie braku sensu życia i niedającej się niczym wypełnić pustki.
• Kryzysy ekosystemowe, czyli środowiskowe – występuje zazwyczaj wtedy, kiedy jakaś naturalna lub spowodowana przez człowieka katastrofa dotknie człowieka czy grupę ludzi, którzy nie z własnej winy wpadli w nurt wywołanych przez katastrofę wydarzeń, mogących mieć negatywne skutki dla wszystkich członków społeczności zamieszkałej w ich środowisku. Kryzysy takie mogą być skutkiem zjawisk naturalnych. Inne przypadki kryzysów środowiskowych mogą być pochodzenia biologicznego, chemicznego, politycznego, tak jak w czasie wojny.
Interwencja kryzysowa jest formą indywidualnej pomocy psychologicznej ukierunkowaną mniej lub bardziej bezpośrednio na szeroko rozumiany kryzys emocjonalny. Ma ona charakter oddziaływania krótkoterminowego, koncentrującego się an szerokim zakresie zjawisk, mogących mieć wpływ na równowagę emocjonalną jednostki, rodziny i grupy. Istnieją trzy modele interwencji kryzysowej:
• Model równowagi – celem stosowania modelu jest pomoc w przywróceniu stanu równowagi sprzed kryzysu. Ten model najbardziej skuteczny jest we wczesnej interwencji, kiedy osoba będąca w kryzysie nie kontroluje się, jest zdezorientowana i nie potrafi dokonać właściwych wyborów. Dopóki nie odzyska choć części zdolności do radzenia sobie z trudnościami, główny wysiłek powinien być skoncentrowany na odzyskaniu przynajmniej części tych zdolności.
• Model poznawczy – opiera się on na przesłaniu, że źródłem kryzysu jest fałszywa ocena zdarzeń lub sytuacji otaczających kryzys, a nie samo to wydarzenie czy sytuacja. W tym modelu celem interwencji jest pomoc ludziom w uświadomieniu sobie istoty wydarzeń lub sytuacji kryzysowych oraz w zmianie poglądów i przekonań z tym związanych. Główną zasadą tego modelu jest stwierdzenie, że ludzie mogą uzyskać kontrolę nad życiowymi kryzysami, zmieniając swój sposób myślenia, szczególnie przez uświadomienie sobie oraz zwalczanie irracjonalnych i destrukcyjnych sposobów funkcjonowania, a skoncentrowanie się na racjonalnych.
• Model przemiany psychospołecznej – oparty jest na założeniu, że ludzie są sumą swoich genów i tego, czego nauczyli się w swoim środowisku społecznym. Kryzys może mieć związek zarówno z wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi trudnościami. Celem interwencji jest ocena wewnętrznych i zewnętrznych czynników przyczyniających się do kryzysu, jak i pomoc w wyborze skutecznych alternatyw dla obecnego zachowania, postaw, sposobów wykorzystywania zasobów społecznych środowiska.
Bibliografia
1. Richard K. James, Burl E. Gilliland „Strategie interwencji kryzysowej”, Parpamedia Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 2008.
2. Andrzej Lipczyński „Psychologiczna interwencja w sytuacjach kryzysowych”, DIFIN, Warszawa 2007.
3. Katarzyna Michalska, Dorota Jaszczak – Kuźmińska „Przemoc w rodzinie”, Parpamedia Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 2007.
4. Hanna Dorota Sasal „Niebieskie karty. Przewodnik do procedury interwencji Policji wobec przemocy w rodzinie”, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1999.
III. Działania podejmowane wobec ofiar i sprawców przemocy przez podmioty odpowiedzialne za udzielenie pomocy w powiecie sochaczewskim
Skala przemocy, jej zasięg oraz dolegliwości społeczne decydują o tym, jaki powinien być system przeciwdziałania przemocy domowej. Na terenie naszego powiatu podejmowane są działania wspierające ofiary przemocy i zapobiegające jej.
Zgodnie ze swoimi kompetencjami odpowiednie działania na terenie powiatu sochaczewskiego podejmują:
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie
ul. Ziemowita 8/10
96-500 Sochaczew
Sąd Rejonowy w Sochaczewie
ul. 1maja 7
96-500 Sochaczew
Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie
ul. 1-Maja 7
967-500 Sochaczew
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
ul. 1-Maja 7
967-500 Sochaczew
Komenda Powiatowa Policji
ul. Warszawska 23
96-500 Sochaczew
Poradnia Zdrowia Psychicznego
ul. Batalionów Chłopskich 3/7
96-500 Sochaczew
Poradnia Leczenia Uzależnień
ul. Batalionów Chłopskich 3/7
96-500 Sochaczew
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sochaczewie
Al. 600-lecia 90
96-500 Sochaczew
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowej Suchej
Nowa Sucha 50
96-513 Nowa Sucha
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Młodzieszynie
ul. Wyszogrodzka 25
96-512 Młodzieszyn
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sochaczewie
ul. Warszawska 115
96-500 Sochaczew
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Brochowie
Brochów 125
05-088 Brochów
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rybnie
ul. Parkowa 1/3
96-514 Rybno
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iłowie
ul. Płocka 2
96-520 Iłów
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Teresinie
ul. Zielona 18
96-515 Teresin
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
ul. Piłsudskiego 65
96-500 Sochaczew
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
ul. Kusocińskiego 11
96-500 Sochaczew
Warsztaty Terapii Zajęciowej „Jutrzenka”
ul. Chodakowska 10
96-500 Sochaczew
Środowiskowy Dom Samopomocy
ul. Zamkowa 4
96- 500 Sochaczew
Dzienny Dom Pomocy Społecznej
Al. 600-lecia 90
96-500 Sochaczew
Świetlica Terapeutyczna PTZN
ul. 15 Sierpnia 2
96-500 Sochaczew
Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Załuskowie
Załusków 8
96-521 Brzozów
Dom Dziecka w Giżycach
Giżyce 37
96-521 Brzozów
Zespół Szkół Specjalnych w Erminowie
Erminów 1
96-514 Rybno
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Potrzebującym „PRZYSTAŃ”
ul. Chopina 101
96-500 Sochaczew
Na terenie powiatu sochaczewskiego działa osiem gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych: Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sochaczewie oraz Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sochaczewie, Teresinie, Rybnie, Nowej Suchej, Młodzieszynie, Iłowie oraz Brochowie. Ponadto szeroko rozumiana profilaktykę prowadza wszystkie szkoły znajdujące się na terenie powiatu sochaczewskiego.
Poniżej przedstawiamy informacje statystyczne uzyskane od wyżej wymienionych podmiotów, obrazujące zakres problemu.
1. Dane liczbowe dotyczące rozmiarów przemocy w rodzinie
2009 r. 2010 r.
Przemoc wobec dzieci
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
PCPR w Sochaczewie
Prokuratura Rejonowa
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
Instytucje oświatowe
POIK
3
9
4
8
27
15
26
0
3
6
0
6
34
15
15
Razem 253 261
Przemoc wobec współmałżonka/partnera
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
PCPR w Sochaczewie
Prokuratura Rejonowa
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
KRPA
POIK
31
15
106
218
81
16
78
26
8
129
213
118
21
63
Razem 207 463
Przemoc wobec osób starszych
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
PCPR w Sochaczewie
OPS
KRPA
6
6
5
3
3
2
18
2
Razem 26 41
Przemoc wobec osób niepełnosprawnych
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
OPS
POIK
0
2
3
1
4
1
Razem 5 6
Ogółem
491
770
2. Dane liczbowe dotyczące charakteru działań podjętych w ramach własnych kompetencji
w związku z rozpoznaniem przypadków przemocy w rodzinie
2009 r. 2010 r.
Skierowanie do Sądu Rodzinnego
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
Prokuratura Rejonowa
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
KRPA
POIK
1
4
6
16
1
0
1
5
23
12
0
2
Razem 29 47
Skierowanie do Prokuratury
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
Instytucje oświatowe
0
1
21
Razem 1 21
Zgłoszenie na Policję
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
Instytucje oświatowe
POIK
8
25
1
5
17
29
3
7
Razem 42 61
Skierowanie wniosku
do Ośrodka Pomocy Społecznej
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
KRPA
Instytucje oświatowe
1
117
5
4
14
1
143
16
5
16
Razem 141 194
Zgłoszenie do Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
Instytucje oświatowe
2
115
3
6
2
133
11
14
Razem 126 159
Poinformowanie szkoły
OPS
Instytucje oświatowe 10
0 22
7
Razem 10 29
Skierowanie na Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
Instytucje oświatowe
1
124
25
1
2
122
39
1
Razem 151 164
Skierowanie do psychologa
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
OPS
KRPA
Instytucje oświatowe
2
22
5
21
-
50
7
26
-
Razem 50 83
Skierowanie na grupę wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
POIK
Instytucje oświatowe
2
27
12
4
2
42
11
2
Razem 45 57
Założenie Niebieskiej Karty
Komenda Powiatowa Policji
w Sochaczewie
OPS
180
7
186
11
Razem 187 197
Skierowanie na badania medyczne
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego
w Sochaczewie
OPS
1
2
Razem 1 2
Inne dotyczące specyfiki działań
instytucji(wymienić) Umieszczenie w hostelu(POIK) – 2
Wnioski do sądu(Kuratorzy)
Wnioski o przymusowe leczenie odwykowe (Prokuratura) – 9
Terapeuta uzależnień(GOPS Młodzieszynie)-5
Rozmowy motywujące(GKRPA w Brochowie) - 38
Kierowanie na leczenie odwykowe (GKRPA w Nowej Suchej) -5
Działania profilaktyczne prowadzone przez szkoły Udostępnienie poczekalni (POIK)3+3
Wnioski do Sądu(Kuratorzy)
Wnioski o przymusowe leczenie odwykowe (Prokuratura) – 20
Terapeuta uzależnień(GOPS Młodzieszyn) – 10
Rozmowy motywujące (GKRPA w Brochowie) – 72
Kierowanie na leczenie odwykowe (GKRPA w Nowej Suchej) – 6
Działania profilaktyczne prowadzone przez szkoły
Instytucje znajdujące się na terenie powiatu sochaczewskiego w ramach własnych kompetencji podejmują szereg działań na rzecz osób będących ofiarami, świadkami lub sprawcami przemocy.
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie zajmuje się interwencją kryzysową. Jest to forma pomocy psychologicznej, która polega na kontakcie terapeutycznym, skoncentrowanym na problemie wywołującym kryzys. Interwencja kryzysowa ma charakter działalności prewencyjnej, ponieważ jest związana z zapobieganiem pogłębiania się dysfunkcji w wyniku nierozwiązanych kryzysów. Praca interwentów (psychologów, pedagogów, pracownika socjalnego) polega na zapewnieniu wsparcia emocjonalnego i poczucia bezpieczeństwa oraz zredukowaniu lęku, co pomaga przywrócić równowagę psychiczną i zapobiega dalszej dezorganizacji. W centrum uwagi Ośrodka są osoby uwikłane w przemoc domową i z tą sferą związana jest większość działań POIK. Funkcjonuje tu grupa wsparcia dla osób doświadczających przemocy domowej.
Uczestnikami spotkań są kobiety będące ofiarami przemocy, u których założono ,,Niebieską Kartę’’, a także osoby które do tej pory nikomu nie zgłaszały swego problemu. Spotkania grupy mają charakter edukacyjny. Podczas spotkań psycholog i pedagog przekazują informacje o prawidłowościach psychologicznych związanych ze zjawiskiem przemocy domowej, możliwościach obrony przed sprawcą przemocy, mitach dotyczących przemocy w rodzinie, skutkach przemocy oraz sposobach radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Ponadto uczestnicy grupy pomagają sobie dając i otrzymując wsparcie, dzieląc się swoimi przeżyciami oraz doświadczeniami. Każda z tych osób może korzystać z konsultacji indywidualnych u psychologa czy pedagoga. Natomiast ci, którzy zdecydują się na kroki prawne, mogą skorzystać z bezpłatnej konsultacji z prawnikiem.
W POIK przeprowadzane są również mediacje rodzinne i małżeńskie.
Mediacja to sposób rozwiązywania konfliktów z udziałem trzeciej strony – neutralnego, bezstronnego i niepodejmującego rozstrzygających decyzji mediatora. To rozmowa na temat rozwiązania problemu. Mediator pomaga rozważyć wszystkie możliwe rozwiązania, negocjować je w warunkach współpracy i szukać takiego porozumienia, które dla obydwu stron będzie satysfakcjonujące i możliwe do wcielenia w życie. Mediacje najczęściej dotyczą spraw rozwodowych (sposób rozstania, rodzaj pozwu z orzekaniem o winie czy bez orzekania, władza rodzicielska i miejsce zamieszkania dziecka, kontakty z dzieckiem małżonka, który nie będzie sprawował bezpośredniej opieki nad dzieckiem, sposób korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie), wysokości alimentów, spraw o podział majątku po rozwodzie, spraw związanych z opieką nad dziećmi, a także spraw o zmianę wyroku rozwodowego w części dotyczącej rozstrzygnięcia władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków.
W Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej udostępniany jest tzw. niebieski pokój (pokój przyjazny dziecku), pomieszczenie urządzone na wzór pokoju dziecięcego, służące do przesłuchań małoletnich dzieci będących ofiarami lub świadkami przestępstw.
Do POIK trafiają ,,Niebieskie Karty” – notatki służbowe dotyczące przemocy z interwencji policji. Interwenci obejmują wsparciem osobę doświadczającą przemocy, dzieci będące świadkami przemocy, jak i również motywują sprawców przemocy do udziału w zajęciach korekcyjno-edukacyjnych organizowanych przez Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
POIK zabezpiecza całodobowe schronienie dla osób będących w kryzysie, w tym wyżywienie, środki higieny osobistej i środki czystościowe, odzież w porozumieniu z OPS. Pobyt w hostelu jest przewidziany do 1 tygodnia, a w razie potrzeby istnieje możliwość przedłużenia go do 3 miesięcy. Interwenci POIK opracowują indywidualny program pomocy dla osoby (rodziny) umieszczonej w hostelu, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy psychologa, prawnika i pracownika socjalnego.
W Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej odbywają się indywidualne zajęcia korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy prowadzone przez interwenta POIK według opracowanego programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy. Uczestnicy na zajęcia kierowani są przez kuratorów sądowych lub zapraszani przez POIK po otrzymaniu „Niebieskiej Karty”. .
W Komendzie Policji Powiatowej w Sochaczewie utworzono punkty konsultacyjne, do których można zgłaszać się w celu uzyskania informacji o podstawowych prawach i obowiązkach osób będących ofiarami przestępstw, uzyskania adresów instytucji i organizacji działających na rzecz ofiar, uzyskania informacji o procedurze „Niebieskiej Karty” oraz porad z zakresu przeciwdziałania i zwalczania skutków przemocy w rodzinie. Ponadto sochaczewska policja corocznie organizuje kampanię społeczną pod nazwą „Niebieski Tydzień”. W ramach podejmowanych działań funkcjonariusze na swoich dyżurach udzielają porad związanych z podstawowymi prawami i obowiązkami osób, które stały się ofiarami przestępstw. Informowanie osób zainteresowanych i ofiar o ich prawach i obowiązkach, różnego rodzaju doradztwo i przekazywanie informacji o instytucjach niosących pomoc leży w zwykłych i codziennych obowiązkach wszystkich funkcjonariuszy policji.
Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie działania na rzecz osób będącymi ofiarami, świadkami lub sprawcami przemocy w rodzinie podejmuje na podstawie przepisów KPK w zależności od ustaleń faktycznych dokonanych w danej sprawie. Ponadto w wielu sprawach prowadzonych o czyny z art. 207 kk zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania mającego na celu zobowiązanie uczestnika postępowania do podjęcia przymusowego leczenia odwykowego. Praktyka jest taka, iż
w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie Prokuratura nie powiadamia komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. W przypadku stwierdzenia, że zostały wypełnione przesłanki z art. 24 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi, prokurator sam przeprowadza postępowanie w tym zakresie i kieruje do sądu rodzinnego odpowiednie wnioski.
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie prowadzi doradztwo, profilaktykę oraz konsultacje w ośrodku wsparcia.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sochaczewie z problemem przemocy styka się przy realizacji swoich zadań np. w pracy socjalnej na rzecz rodzin zastępczych, z rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych czy placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto problem przemocy pojawia się podczas konsultacji świadczonych w ramach specjalistycznego poradnictwa rodzinnego działającego przy PCPR, szczególnie psychologicznych i prawnych, gdzie osoby zgłaszają się z prośbą o pomoc
w innej sprawie, a problem przemocy pojawia się dodatkowo i często okazuje się powiązany
z problemem, z którym osoba zgłosiła się na konsultację. W takich przypadkach osobie dotkniętej problemem przemocy konsultant uświadamia jej prawa, a także możliwości uzyskania pomocy. Do PCPR-u nie zgłaszają się bezpośrednio osoby z problemem przemocy – nieliczne przypadki kierowane są do instytucji specjalizującej się w pomocy osobom
z takim problemem – Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie udziela wsparcia psychologicznego oraz informacji, gdzie należy się zwrócić w celu uzyskania specjalistycznej pomocy.
Ośrodki pomocy społecznej znajdujące się na terenie powiatu sochaczewskiego prowadzą szeroko pojętą pracę socjalną oraz doradztwo. Pracownicy socjalni stawiają diagnozę sytuacji i potrzeb osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą
w rodzinie. Następnie udzielane są kompleksowe informacje o możliwościach uzyskania pomocy,
w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia, w tym
w instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem informowania o formach pomocy dzieciom doznającym przemocy w rodzinie oraz instytucjach i podmiotach świadczących tę pomoc (m.in. Sąd, Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie). Przekazywane są również informacje o możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Jeśli wymaga tego stan zdrowia osoby, jest organizowany dostęp do pomocy medycznej. W zależności od potrzeby zapewnienia się schronienie w całodobowej placówce świadczącej pomoc, w tym w szczególności w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Natomiast z podejrzanymi o stosowanie przemocy prowadzi się rozmowy na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje się je o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Niejednokrotnie sprawcy kierowani są również na komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. Ośrodki pomocy Społecznej prowadza monitoring sytuacji rodziny, w której odnotowano przemoc. Pracownicy socjalni pozostają w kontakcie z Sądem, Policją i szkołą.
Także szkoły nie pozostają obojętne wobec problemu przemocy w rodzinie. W ramach własnych kompetencji, a więc pracy pedagogicznej i wychowawczej prowadzonej względem uczniów, a także w ramach pedagogizacji rodziców, nauczyciele starają się przede wszystkim ujawniać i wykrywać patogenne środowiska rodzinne jako źródło niewłaściwych wzorców
i schematów modelujących zachowanie młodego człowieka. Dla szkoły informacje dotyczące sytuacji rodzinnej ucznia, a szczególnie ucznia będącego w sytuacji trudnej, są bardzo istotne, ponieważ występowanie przemocy w domu rodzinnym ucznia determinuje jego funkcjonowanie w szkole i grupie rówieśnicze. Informacje dotyczące przemocy w rodzinie pochodzą z relacji ustnych uczniów lub członków ich rodzin, a uczeń, którego dotyczą, objęty zostaje w szkole pomocą i wsparciem psychologicznym oraz pedagogicznym. Ocena jego zachowania staje się bardziej liberalna ze względu na obciążenie środowiskowe, a praca wychowawcza znacznie bardziej wzmożona ze względu na konieczność kompensacji braków i utrwalone, niewłaściwe wzorce zachowań. W ramach pomocy uczniowi i jego rodzinie szkoła proponuje również pomoc specjalisty (np. bezpłatną pomoc w Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej). Z danych wynika, że większość szkół ma już wypracowane procedury działań w przypadku zdiagnozowania przemocy. Niektóre ze szkół prowadzą nawet oddzielną dokumentację dla wszystkich sytuacji związanych z przemocą czy agresją. W niektórych z nich powołano nawet zespoły ds. praw ucznia i określono procedury postępowania w przypadku zgłoszenia przemocy domowej wobec ucznia szkoły. Najczęściej nauczyciele powiadamiają GOPS, oferują pomoc psychologiczną, powiadamiają GKRPA przy Urzędzie Gminy. Udzielają informacji gdzie i w jaki sposób można uzyskać pomoc, zapoznają się z sytuacją prawną osoby dotkniętej przemocą. Szkoły interweniują, kierują sprawy do odpowiednich instytucji, proponują rozmowę z pedagogiem mająca na celu zapewnić wsparcie emocjonalne
Działania podejmowane przez instytucje w ramach własnych kompetencji na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
Instytucje na terenie powiatu sochaczewskiego podejmują również wiele działań mających na celu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Pracownicy ośrodków pomocy społecznej są przeszkoleni w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dzięki czemu w pracy socjalnej z rodziną modelują pozytywne postawy społeczne, uświadamiają w zakresie norm i praw jednostki, rozpowszechniają ofertę pomocową z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla mieszkańców poszczególnych gmin. Działania mające na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie to m.in. praca socjalna, prowadzenie profilaktycznej działalności informatycznej i edukacyjnej, zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej, prowadzenie poradnictwa i zajęć terapeutycznych, edukacja w zakresie przeciwdziałania przemocy oraz dostarczenie wiedzy o instytucjach i organizacjach zajmujących się przemocą, prowadzenie poradnictwa, pomocy psychologicznej i prawnej, prowadzenie szkoleń i zajęć edukacyjno-warsztatowych dla dzieci, rodziców, nauczycieli i innych grup zawodowych, organizowanie wypoczynku dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych połączone z realizacją programów socjoterapeutycznych, przeprowadzanie w szkołach programów edukacyjno-profilaktycznych i spotkań tematycznych z zakresu profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy, popularyzowanie stylu życia wolnego od nałogów i przemocy za pomocą różnorodnych form przekazu. Większość tych działań odbywa się interdyscyplinarnie m.in. we współpracy z pedagogiem, policją, psychologiem, kuratorem, POIK.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie prowadzi poradnictwo specjalistyczne(prawne, psychologiczne, pedagogiczne) oraz pracę socjalną z rodzinami zastępczymi i biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych czy placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie organizuje spotkania z rodzicami, podczas których omawiane są treści związane z ochroną zdrowia psychicznego, realizowany jest również program „Szkoła dla rodziców i wychowawców”. Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych organizują konsultacje i kampanie społeczne, współpracują z pedagogiem, psychologiem, Policją, kuratorem, POIK, udzielają porad i informacji o lokalnej ofercie pomocy.
Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie zauważa, że pokrzywdzony w postępowaniu karnym otrzymuje obszerne, bo zawarte na aż 4 stronach pouczenie o uprawnieniach i obowiązkach. Jednakże ze względu na zawiłość języka prawnego często nie rozumie wskazanych przepisów i nie umie z nich skorzystać. W każdym przypadku gdy jest przyjmowane od pokrzywdzonego zawiadomienie o przestępstwie z art. 207 § 1 kk, w sposób dla niego zrozumiały jest on informowany o przysługujących mu uprawnieniach. Jest mu uświadamiane, że jeżeli chce czynnie uczestniczyć w postępowaniu przed sądem i mieć wpływ na wymiar kary, powinien zgłosić swój udział jako oskarżyciel posiłkowy mogąc wnosić np. o nałożenie przez sąd obowiązku opuszczenia wspólnie zajmowanego lokalu. Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie realizuje wszystkie zadania wynikające z obowiązujących ustaw.
Szeroko rozumiana profilaktykę realizują szkoły na terenie powiatu sochaczewskiego. Prowadzone są zajęcia w systemie klasowo-lekcyjnym dotyczące przeciwdziałania szeroko pojętej przemocy (również przemocy w rodzinie). Są to zajęcia dotyczące praw człowieka (praw dziecka, praw ucznia), skutecznej komunikacji, asertywności, odpowiedzialności prawnej nieletnich, relacji i konfliktów rodzinnych, przemocy realnej i wirtualnej itp. Zajęcia tego typu prowadzi pedagog szkolny, wychowawcy i nauczyciele poszczególnych przedmiotów (religia, WOS i inne). Przeciwdziałanie przemocy wpisane jest pośrednio również w Program Profilaktyki Szkoły, a szkoły prowadzą stałą, ścisłą współpracę z GKRPA, GOPS i Komendą Policji. Biorą udział w kampaniach przeciwdziałających przemocy np. „Szkoła bez Przemocy”, pedagodzy szkolni systematycznie uczestniczą w kursach, szkoleniach dotyczących omawianej tematyki w celu usprawnienia warsztatu (np. „Bezpieczna Szkoła”, „Stop Cyberprzemocy”, „ System przeciwdziałania przemocy w rodzinie po 1 sierpnia 2010 r.”). Prowadzą również pedagogizację rodziców, po to, aby łatwiej mogli oni dotrzeć do swoich dzieci, zrozumieć je i porozumieć się z nimi bez przemocy, m.in. „ Jak pomóc dziecku
w nauce?”, „Mój nastolatek się buntuje- jak sobie z nim radzić?”, „Jak ustrzec dziecko przed alkoholem i innymi uzależnieniami?” „Internet – dobrodziejstwo czy przekleństwo?”, „Odpowiedzialność prawna nieletnich”. Prowadzone są również akcje profilaktyczne, zajęcia edukacyjne, szkolenia dla nauczycieli, rozpowszechnianie ulotek informacyjnych o przemocy (telefon zaufania). Odbywają się pogadanki, spotkania profilaktyczne, warsztaty, rozmowy indywidualne. Uczniowie informowani są o możliwości skorzystania z telefonu zaufania, prowadzone są zajęcia wychowania do życia w rodzinie, podczas których problemy przemocy w rodzinie są omawiane i wskazywane są źródła pomocy w sytuacjach problemowych. W szkole są prowadzone zajęcia wychowania do życia w rodzinie, na których omawiane są m.in. tematy przemocy w rodzinie. Wskazywana jest pomoc w sytuacjach problemowych.
W szkole realizowany jest program profilaktyczny i program wychowawczy. Uczniowie są informowani o korzystaniu z telefonu zaufania. Wychowawcy, pedagog, dyrektor szkoły przeprowadzają rozmowy z rodzicami dzieci, wobec których istnieje podejrzenie, że może być stosowana przemoc w rodzinie. Informują
o przepisach prawnych, zakazujących przemocy i o skutkach psychicznych przemocy u dzieci. Ostrzegają o skutkach stosowania przemocy wobec dzieci włącznie ze skierowaniem sprawy do policji lub sądu. Pedagog, w razie potrzeby, przeprowadzą rozmowy z GOPS i prosi
o wywiad środowiskowy. Psychoedukacja i zajęcia dla rodziców starszych klas poświęcone zjawisku przemocy. Omówienie z uczniami rodzajów i skutków agresji. Nauka innego komunikowania się ze światem aniżeli poprzez przemoc. Dostarczenie wiedzy o mechanizmach przemocy. Na terenie naszej szkoły w ramach lekcji wychowawczych prowadzone są zajęcia tematyczne dotyczące przemocy w rodzinie „Nie jesteś sam”.
IV Słabe i mocne strony systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie powiatu sochaczewskiego
1. Przeszkody dostrzegane przez pracowników instytucji w zakresie pomagania ofiarom przemocy
• Brak współpracy z ofiarą, wycofywanie się z wcześniejszych deklaracji (Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie)
• Lęk przed podjęciem konkretnych działań przez ofiary przemocy, próby wycofywania się, niedostateczne współdziałanie służb pomocowych (PCPR w Sochaczewie)
• Niechęć do rozmowy osób doznających przemocy, brak informacji o przemocy w rodzinie, wstyd przed przyznaniem się do faktu bycia ofiarą przemocy (Powiatowy Zespół Edukacji)
• Jednym z częstszych problemów występujących w praktyce jest korzystanie przez pokrzywdzonych z prawa do odmowy zeznań na osobę najbliższą. W sytuacji gdy materiał dowodowy opiera się w głównej mierze na zeznaniach osoby pokrzywdzonej, która na pewnym etapie postępowania korzysta z uprawnień przewidzianych w art. 182.kpk, pojawia się brak materiału dowodowego dającego możność ścigania popełnionego przestępstwa. Często zdarza się tak, że pokrzywdzeni po „większej” awanturze domowej zawiadamiają o popełnionym przestępstwie, a potem wskazują, że było to jednorazowe zachowanie i poszukują możliwości prawnych, jak to określają „wycofania” swojego zawiadomienia, wierząc, że do podobnych zdarzeń w przyszłości nigdy nie dojdzie. Nie bez znaczenia w prowadzonych postępowaniach jest strach ofiary przed dalszą bądź bardziej nasiloną przemocą, w przypadku gdy sprawca dowie się
o prowadzonym postępowaniu karnym. Często pojawia się pytanie pokrzywdzonego, czy sprawca będzie mógł zapoznać się z protokołem jego przesłuchania. (Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie)
• Lęk przed ujawnieniem przemocy, niechęć do współpracy, brak wiary w efekty udzielanej pomocy, odległość od miejsc, gdzie można uzyskać pomoc (brak środków finansowych) (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie)
• Brak współpracy z ofiarami, brak informacji o przemocy (GOPS w Sochaczewie)
• Przeszkody ustawowe, brak własnej aktywności w dążeniu do poprawy własnej sytuacji osób dotkniętych przemocą (GOPS Rybno)
• Brak standardów i procedur inwencji dla niektórych instytucji systemu w przypadkach przemocy w rodzinie, duża rotacja kadr w służbach interwencyjnych, problemy mieszkaniowe uniemożliwiające skuteczną izolację sprawców przemocy w rodzinie, wypalenie zawodowe części kadry instytucji przeciwdziałających przemocy domowej wywołane m.in. nadmiarem obowiązków zawodowych, przeżywaniem silnych emocji w kontakcie z problemem przemocy, nieświadomością własnych kompetencji zawodowych i granic możliwości pomocy (MOPS Sochaczew)
• Bariery psychiczne (wstyd, zastraszenie, lęk), społeczne przyzwolenie na akty przemocy, stereotypy funkcjonujące w społeczeństwie, niska wiedza społeczeństwa w zakresie funkcjonowania instytucji zajmujących się pomaganiem ofiarom przemocy, instytucjonalne – nie indywidualne podejście osób i instytucji odpowiadających za pomaganie ofiarom przemocy (GOPS w Młodzieszynie)
• Brak chęci osób dotkniętych przemocą do rozwiązywania zaistniałej sytuacji, brak współpracy. Wycofanie się z procedury „Niebieskiej Karty” (GOPS w Teresinie)
• Brak chęci współpracy przez ofiary przemocy ze strony ofiar przemocy (GOPS w Brochowie)
• Niedostosowane przepisy prawne (GOPS w Iłowie)
• Osoby zgłaszają się anonimowo chcąc uzyskać informacje o formach pomocy, wycofywanie się
z jakichkolwiek działań z obawy przed powiadomieniem Sądy, Prokuratury, nie wierzą
w skuteczność działań Policji gdyż sprawcy przemocy pozostają z nimi w domu (GOPS w Nowej Suchej)
• Przeszkody ustawowe, brak własnej aktywności w dążeniu do poprawy własnej sytuacji osób dotkniętych przemocą (GKRPA w Rybnie)
• Brak dostatecznej ilości etatów w Policji, w GOPS, w GKRPA (GKRPA w Brochowie)
• Wstyd i opór ofiar przed podjęciem działania, częste wycofywanie się, brak bliskiej współpracy pomiędzy instytucjami (GKRPA w Nowej Suchej)
• Trudności w diagnozowaniu problemu przemocy, system prawny dotyczący zjawiska przemocy (Zespół Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Teresinie)
• Największą trudność w pomaganiu ofiarom przemocy stanowi bariera psychiczna powstała u ofiar przemocy – niechętnie mówią o tym czego doświadczają, mają nabyte liczne psychologiczne mechanizmy obronne, przez które trudno przedrzeć się z pomocą, są wyuczone bezradności, nie wierzą w możliwość zmiany i poprawy bytu i relacji z bliskimi. Kolejną trudność stanowią skomplikowane procedury i prawo, które nie zawsze i nie do końca chroni ofiary przemocy (Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Nowej Suchej)
• Osoby, które są ofiarami przemocy nie zgłaszają problemu w szkole (Zespół Szkół im. Jarosława Iwaszkiewicza w Sochaczewie)
• Niechęć do rozmowy osób doznających przemocy, brak informacji o przemocy w rodzinie, wstyd przed przyznaniem się do faktu bycia ofiarą przemocy (Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Sochaczewie)
• Poczucie wstydu, czasem winy przez ofiary przemocy, niechęć do ujawniania trudnych spraw rodzinnych, lęk przed odwetem sprawcy, brak wiary w możliwość zmiany swojej sytuacji, brak zaufania do instytucji pomocowych, przyzwolenie danej części społeczeństwa na przemoc w rodzinie np. fizyczne karcenie dzieci (Gimnazjum w Szymanowie)
• Ukrywanie tego faktu, brak narzędzi prawnych w szkole (Gimnazjum w Teresinie)
• Milczenie ofiar agresji, ukrywanie agresji w rodzinie, brak działań środowiskowych do przeciwdziałania alkoholizmowi, pobłażanie dla działań agresywnych (Szkoła Podstawowa w Paprotni)
• Poczucie winy przez ofiary, obawa i strach przed ujawnieniem trudnych spraw rodzinnych. Strach przed sprawcą. Ograniczone możliwości prawne w udzielaniu pomocy ofiarom (Szkoła Podstawowa w Szymanowie)
• Bardzo rzadko szkoła dostaje potwierdzoną informacje od członków rodziny. Przeważnie niepokojący sygnał otrzymywany jest ze źródeł, które chcą pozostać anonimowe. Często rodzic zgłasza informację, a potem ją wycofuje, nie chce złożyć oficjalnie na piśmie (Szkoła Podstawowa w Teresinie)
• Brak dostępu do takich informacji (Zespół Szkół w Rybnie)
• Zaburzenia rozwoju mowy, ograniczone metody diagnozowania sytuacji przemocy w przypadku ofiary dziecka niepełnosprawnego intelektualnie, w przypadku dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi i niepełnosprawnością intelektualną objawy wskazujące na krzywdzenie dziecka mogą przynależeć do specyfiki zaburzenia (Zespół Szkół Specjalnych w Erminowie)
• Brak świadomości u samych ofiar przemocy (ZSRCKU w Sochaczewie)
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie zajmuje się interwencją kryzysową. Jest to forma pomocy psychologicznej, która polega na kontakcie terapeutycznym, skoncentrowanym na problemie wywołującym kryzys. Interwencja kryzysowa ma charakter działalności prewencyjnej, ponieważ jest związana z zapobieganiem pogłębiania się dysfunkcji w wyniku nierozwiązanych kryzysów. Praca interwentów (psychologów, pedagogów, pracownika socjalnego) polega na zapewnieniu wsparcia emocjonalnego i poczucia bezpieczeństwa oraz zredukowaniu lęku, co pomaga przywrócić równowagę psychiczną i zapobiega dalszej dezorganizacji. W centrum uwagi Ośrodka są osoby uwikłane w przemoc domową i z tą sferą związana jest większość działań POIK. Funkcjonuje tu grupa wsparcia dla osób doświadczających przemocy domowej.
Uczestnikami spotkań są kobiety będące ofiarami przemocy, u których założono ,,Niebieską Kartę’’, a także osoby które do tej pory nikomu nie zgłaszały swego problemu. Spotkania grupy mają charakter edukacyjny. Podczas spotkań psycholog i pedagog przekazują informacje o prawidłowościach psychologicznych związanych ze zjawiskiem przemocy domowej, możliwościach obrony przed sprawcą przemocy, mitach dotyczących przemocy w rodzinie, skutkach przemocy oraz sposobach radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Ponadto uczestnicy grupy pomagają sobie dając i otrzymując wsparcie, dzieląc się swoimi przeżyciami oraz doświadczeniami. Każda z tych osób może korzystać z konsultacji indywidualnych u psychologa czy pedagoga. Natomiast ci, którzy zdecydują się na kroki prawne, mogą skorzystać z bezpłatnej konsultacji z prawnikiem.
W POIK przeprowadzane są również mediacje rodzinne i małżeńskie.
Mediacja to sposób rozwiązywania konfliktów z udziałem trzeciej strony – neutralnego, bezstronnego i niepodejmującego rozstrzygających decyzji mediatora. To rozmowa na temat rozwiązania problemu. Mediator pomaga rozważyć wszystkie możliwe rozwiązania, negocjować je w warunkach współpracy i szukać takiego porozumienia, które dla obydwu stron będzie satysfakcjonujące i możliwe do wcielenia w życie. Mediacje najczęściej dotyczą spraw rozwodowych (sposób rozstania, rodzaj pozwu z orzekaniem o winie czy bez orzekania, władza rodzicielska i miejsce zamieszkania dziecka, kontakty z dzieckiem małżonka, który nie będzie sprawował bezpośredniej opieki nad dzieckiem, sposób korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie), wysokości alimentów, spraw o podział majątku po rozwodzie, spraw związanych z opieką nad dziećmi, a także spraw o zmianę wyroku rozwodowego w części dotyczącej rozstrzygnięcia władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków.
W Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej udostępniany jest tzw. niebieski pokój (pokój przyjazny dziecku), pomieszczenie urządzone na wzór pokoju dziecięcego, służące do przesłuchań małoletnich dzieci będących ofiarami lub świadkami przestępstw.
Do POIK trafiają ,,Niebieskie Karty” – notatki służbowe dotyczące przemocy z interwencji policji. Interwenci obejmują wsparciem osobę doświadczającą przemocy, dzieci będące świadkami przemocy, jak i również motywują sprawców przemocy do udziału w zajęciach korekcyjno-edukacyjnych organizowanych przez Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
POIK zabezpiecza całodobowe schronienie dla osób będących w kryzysie, w tym wyżywienie, środki higieny osobistej i środki czystościowe, odzież w porozumieniu z OPS. Pobyt w hostelu jest przewidziany do 1 tygodnia, a w razie potrzeby istnieje możliwość przedłużenia go do 3 miesięcy. Interwenci POIK opracowują indywidualny program pomocy dla osoby (rodziny) umieszczonej w hostelu, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy psychologa, prawnika i pracownika socjalnego.
W Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej odbywają się indywidualne zajęcia korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy prowadzone przez interwenta POIK według opracowanego programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy. Uczestnicy na zajęcia kierowani są przez kuratorów sądowych lub zapraszani przez POIK po otrzymaniu „Niebieskiej Karty”. .
W Komendzie Policji Powiatowej w Sochaczewie utworzono punkty konsultacyjne, do których można zgłaszać się w celu uzyskania informacji o podstawowych prawach i obowiązkach osób będących ofiarami przestępstw, uzyskania adresów instytucji i organizacji działających na rzecz ofiar, uzyskania informacji o procedurze „Niebieskiej Karty” oraz porad z zakresu przeciwdziałania i zwalczania skutków przemocy w rodzinie. Ponadto sochaczewska policja corocznie organizuje kampanię społeczną pod nazwą „Niebieski Tydzień”. W ramach podejmowanych działań funkcjonariusze na swoich dyżurach udzielają porad związanych z podstawowymi prawami i obowiązkami osób, które stały się ofiarami przestępstw. Informowanie osób zainteresowanych i ofiar o ich prawach i obowiązkach, różnego rodzaju doradztwo i przekazywanie informacji o instytucjach niosących pomoc leży w zwykłych i codziennych obowiązkach wszystkich funkcjonariuszy policji.
Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie działania na rzecz osób będącymi ofiarami, świadkami lub sprawcami przemocy w rodzinie podejmuje na podstawie przepisów KPK w zależności od ustaleń faktycznych dokonanych w danej sprawie. Ponadto w wielu sprawach prowadzonych o czyny z art. 207 kk zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania mającego na celu zobowiązanie uczestnika postępowania do podjęcia przymusowego leczenia odwykowego. Praktyka jest taka, iż
w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie Prokuratura nie powiadamia komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. W przypadku stwierdzenia, że zostały wypełnione przesłanki z art. 24 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi, prokurator sam przeprowadza postępowanie w tym zakresie i kieruje do sądu rodzinnego odpowiednie wnioski.
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie prowadzi doradztwo, profilaktykę oraz konsultacje w ośrodku wsparcia.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sochaczewie z problemem przemocy styka się przy realizacji swoich zadań np. w pracy socjalnej na rzecz rodzin zastępczych, z rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych czy placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto problem przemocy pojawia się podczas konsultacji świadczonych w ramach specjalistycznego poradnictwa rodzinnego działającego przy PCPR, szczególnie psychologicznych i prawnych, gdzie osoby zgłaszają się z prośbą o pomoc
w innej sprawie, a problem przemocy pojawia się dodatkowo i często okazuje się powiązany
z problemem, z którym osoba zgłosiła się na konsultację. W takich przypadkach osobie dotkniętej problemem przemocy konsultant uświadamia jej prawa, a także możliwości uzyskania pomocy. Do PCPR-u nie zgłaszają się bezpośrednio osoby z problemem przemocy – nieliczne przypadki kierowane są do instytucji specjalizującej się w pomocy osobom
z takim problemem – Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie udziela wsparcia psychologicznego oraz informacji, gdzie należy się zwrócić w celu uzyskania specjalistycznej pomocy.
Ośrodki pomocy społecznej znajdujące się na terenie powiatu sochaczewskiego prowadzą szeroko pojętą pracę socjalną oraz doradztwo. Pracownicy socjalni stawiają diagnozę sytuacji i potrzeb osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą
w rodzinie. Następnie udzielane są kompleksowe informacje o możliwościach uzyskania pomocy,
w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia, w tym
w instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem informowania o formach pomocy dzieciom doznającym przemocy w rodzinie oraz instytucjach i podmiotach świadczących tę pomoc (m.in. Sąd, Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie). Przekazywane są również informacje o możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Jeśli wymaga tego stan zdrowia osoby, jest organizowany dostęp do pomocy medycznej. W zależności od potrzeby zapewnienia się schronienie w całodobowej placówce świadczącej pomoc, w tym w szczególności w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Natomiast z podejrzanymi o stosowanie przemocy prowadzi się rozmowy na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje się je o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Niejednokrotnie sprawcy kierowani są również na komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. Ośrodki pomocy Społecznej prowadza monitoring sytuacji rodziny, w której odnotowano przemoc. Pracownicy socjalni pozostają w kontakcie z Sądem, Policją i szkołą.
Także szkoły nie pozostają obojętne wobec problemu przemocy w rodzinie. W ramach własnych kompetencji, a więc pracy pedagogicznej i wychowawczej prowadzonej względem uczniów, a także w ramach pedagogizacji rodziców, nauczyciele starają się przede wszystkim ujawniać i wykrywać patogenne środowiska rodzinne jako źródło niewłaściwych wzorców
i schematów modelujących zachowanie młodego człowieka. Dla szkoły informacje dotyczące sytuacji rodzinnej ucznia, a szczególnie ucznia będącego w sytuacji trudnej, są bardzo istotne, ponieważ występowanie przemocy w domu rodzinnym ucznia determinuje jego funkcjonowanie w szkole i grupie rówieśnicze. Informacje dotyczące przemocy w rodzinie pochodzą z relacji ustnych uczniów lub członków ich rodzin, a uczeń, którego dotyczą, objęty zostaje w szkole pomocą i wsparciem psychologicznym oraz pedagogicznym. Ocena jego zachowania staje się bardziej liberalna ze względu na obciążenie środowiskowe, a praca wychowawcza znacznie bardziej wzmożona ze względu na konieczność kompensacji braków i utrwalone, niewłaściwe wzorce zachowań. W ramach pomocy uczniowi i jego rodzinie szkoła proponuje również pomoc specjalisty (np. bezpłatną pomoc w Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej). Z danych wynika, że większość szkół ma już wypracowane procedury działań w przypadku zdiagnozowania przemocy. Niektóre ze szkół prowadzą nawet oddzielną dokumentację dla wszystkich sytuacji związanych z przemocą czy agresją. W niektórych z nich powołano nawet zespoły ds. praw ucznia i określono procedury postępowania w przypadku zgłoszenia przemocy domowej wobec ucznia szkoły. Najczęściej nauczyciele powiadamiają GOPS, oferują pomoc psychologiczną, powiadamiają GKRPA przy Urzędzie Gminy. Udzielają informacji gdzie i w jaki sposób można uzyskać pomoc, zapoznają się z sytuacją prawną osoby dotkniętej przemocą. Szkoły interweniują, kierują sprawy do odpowiednich instytucji, proponują rozmowę z pedagogiem mająca na celu zapewnić wsparcie emocjonalne
Działania podejmowane przez instytucje w ramach własnych kompetencji na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
Instytucje na terenie powiatu sochaczewskiego podejmują również wiele działań mających na celu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Pracownicy ośrodków pomocy społecznej są przeszkoleni w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dzięki czemu w pracy socjalnej z rodziną modelują pozytywne postawy społeczne, uświadamiają w zakresie norm i praw jednostki, rozpowszechniają ofertę pomocową z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla mieszkańców poszczególnych gmin. Działania mające na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie to m.in. praca socjalna, prowadzenie profilaktycznej działalności informatycznej i edukacyjnej, zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej, prowadzenie poradnictwa i zajęć terapeutycznych, edukacja w zakresie przeciwdziałania przemocy oraz dostarczenie wiedzy o instytucjach i organizacjach zajmujących się przemocą, prowadzenie poradnictwa, pomocy psychologicznej i prawnej, prowadzenie szkoleń i zajęć edukacyjno-warsztatowych dla dzieci, rodziców, nauczycieli i innych grup zawodowych, organizowanie wypoczynku dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych połączone z realizacją programów socjoterapeutycznych, przeprowadzanie w szkołach programów edukacyjno-profilaktycznych i spotkań tematycznych z zakresu profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy, popularyzowanie stylu życia wolnego od nałogów i przemocy za pomocą różnorodnych form przekazu. Większość tych działań odbywa się interdyscyplinarnie m.in. we współpracy z pedagogiem, policją, psychologiem, kuratorem, POIK.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie prowadzi poradnictwo specjalistyczne(prawne, psychologiczne, pedagogiczne) oraz pracę socjalną z rodzinami zastępczymi i biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych czy placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie organizuje spotkania z rodzicami, podczas których omawiane są treści związane z ochroną zdrowia psychicznego, realizowany jest również program „Szkoła dla rodziców i wychowawców”. Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych organizują konsultacje i kampanie społeczne, współpracują z pedagogiem, psychologiem, Policją, kuratorem, POIK, udzielają porad i informacji o lokalnej ofercie pomocy.
Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie zauważa, że pokrzywdzony w postępowaniu karnym otrzymuje obszerne, bo zawarte na aż 4 stronach pouczenie o uprawnieniach i obowiązkach. Jednakże ze względu na zawiłość języka prawnego często nie rozumie wskazanych przepisów i nie umie z nich skorzystać. W każdym przypadku gdy jest przyjmowane od pokrzywdzonego zawiadomienie o przestępstwie z art. 207 § 1 kk, w sposób dla niego zrozumiały jest on informowany o przysługujących mu uprawnieniach. Jest mu uświadamiane, że jeżeli chce czynnie uczestniczyć w postępowaniu przed sądem i mieć wpływ na wymiar kary, powinien zgłosić swój udział jako oskarżyciel posiłkowy mogąc wnosić np. o nałożenie przez sąd obowiązku opuszczenia wspólnie zajmowanego lokalu. Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie realizuje wszystkie zadania wynikające z obowiązujących ustaw.
Szeroko rozumiana profilaktykę realizują szkoły na terenie powiatu sochaczewskiego. Prowadzone są zajęcia w systemie klasowo-lekcyjnym dotyczące przeciwdziałania szeroko pojętej przemocy (również przemocy w rodzinie). Są to zajęcia dotyczące praw człowieka (praw dziecka, praw ucznia), skutecznej komunikacji, asertywności, odpowiedzialności prawnej nieletnich, relacji i konfliktów rodzinnych, przemocy realnej i wirtualnej itp. Zajęcia tego typu prowadzi pedagog szkolny, wychowawcy i nauczyciele poszczególnych przedmiotów (religia, WOS i inne). Przeciwdziałanie przemocy wpisane jest pośrednio również w Program Profilaktyki Szkoły, a szkoły prowadzą stałą, ścisłą współpracę z GKRPA, GOPS i Komendą Policji. Biorą udział w kampaniach przeciwdziałających przemocy np. „Szkoła bez Przemocy”, pedagodzy szkolni systematycznie uczestniczą w kursach, szkoleniach dotyczących omawianej tematyki w celu usprawnienia warsztatu (np. „Bezpieczna Szkoła”, „Stop Cyberprzemocy”, „ System przeciwdziałania przemocy w rodzinie po 1 sierpnia 2010 r.”). Prowadzą również pedagogizację rodziców, po to, aby łatwiej mogli oni dotrzeć do swoich dzieci, zrozumieć je i porozumieć się z nimi bez przemocy, m.in. „ Jak pomóc dziecku
w nauce?”, „Mój nastolatek się buntuje- jak sobie z nim radzić?”, „Jak ustrzec dziecko przed alkoholem i innymi uzależnieniami?” „Internet – dobrodziejstwo czy przekleństwo?”, „Odpowiedzialność prawna nieletnich”. Prowadzone są również akcje profilaktyczne, zajęcia edukacyjne, szkolenia dla nauczycieli, rozpowszechnianie ulotek informacyjnych o przemocy (telefon zaufania). Odbywają się pogadanki, spotkania profilaktyczne, warsztaty, rozmowy indywidualne. Uczniowie informowani są o możliwości skorzystania z telefonu zaufania, prowadzone są zajęcia wychowania do życia w rodzinie, podczas których problemy przemocy w rodzinie są omawiane i wskazywane są źródła pomocy w sytuacjach problemowych. W szkole są prowadzone zajęcia wychowania do życia w rodzinie, na których omawiane są m.in. tematy przemocy w rodzinie. Wskazywana jest pomoc w sytuacjach problemowych.
W szkole realizowany jest program profilaktyczny i program wychowawczy. Uczniowie są informowani o korzystaniu z telefonu zaufania. Wychowawcy, pedagog, dyrektor szkoły przeprowadzają rozmowy z rodzicami dzieci, wobec których istnieje podejrzenie, że może być stosowana przemoc w rodzinie. Informują
o przepisach prawnych, zakazujących przemocy i o skutkach psychicznych przemocy u dzieci. Ostrzegają o skutkach stosowania przemocy wobec dzieci włącznie ze skierowaniem sprawy do policji lub sądu. Pedagog, w razie potrzeby, przeprowadzą rozmowy z GOPS i prosi
o wywiad środowiskowy. Psychoedukacja i zajęcia dla rodziców starszych klas poświęcone zjawisku przemocy. Omówienie z uczniami rodzajów i skutków agresji. Nauka innego komunikowania się ze światem aniżeli poprzez przemoc. Dostarczenie wiedzy o mechanizmach przemocy. Na terenie naszej szkoły w ramach lekcji wychowawczych prowadzone są zajęcia tematyczne dotyczące przemocy w rodzinie „Nie jesteś sam”.
IV Słabe i mocne strony systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie powiatu sochaczewskiego
1. Przeszkody dostrzegane przez pracowników instytucji w zakresie pomagania ofiarom przemocy
• Brak współpracy z ofiarą, wycofywanie się z wcześniejszych deklaracji (Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie)
• Lęk przed podjęciem konkretnych działań przez ofiary przemocy, próby wycofywania się, niedostateczne współdziałanie służb pomocowych (PCPR w Sochaczewie)
• Niechęć do rozmowy osób doznających przemocy, brak informacji o przemocy w rodzinie, wstyd przed przyznaniem się do faktu bycia ofiarą przemocy (Powiatowy Zespół Edukacji)
• Jednym z częstszych problemów występujących w praktyce jest korzystanie przez pokrzywdzonych z prawa do odmowy zeznań na osobę najbliższą. W sytuacji gdy materiał dowodowy opiera się w głównej mierze na zeznaniach osoby pokrzywdzonej, która na pewnym etapie postępowania korzysta z uprawnień przewidzianych w art. 182.kpk, pojawia się brak materiału dowodowego dającego możność ścigania popełnionego przestępstwa. Często zdarza się tak, że pokrzywdzeni po „większej” awanturze domowej zawiadamiają o popełnionym przestępstwie, a potem wskazują, że było to jednorazowe zachowanie i poszukują możliwości prawnych, jak to określają „wycofania” swojego zawiadomienia, wierząc, że do podobnych zdarzeń w przyszłości nigdy nie dojdzie. Nie bez znaczenia w prowadzonych postępowaniach jest strach ofiary przed dalszą bądź bardziej nasiloną przemocą, w przypadku gdy sprawca dowie się
o prowadzonym postępowaniu karnym. Często pojawia się pytanie pokrzywdzonego, czy sprawca będzie mógł zapoznać się z protokołem jego przesłuchania. (Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie)
• Lęk przed ujawnieniem przemocy, niechęć do współpracy, brak wiary w efekty udzielanej pomocy, odległość od miejsc, gdzie można uzyskać pomoc (brak środków finansowych) (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sochaczewie)
• Brak współpracy z ofiarami, brak informacji o przemocy (GOPS w Sochaczewie)
• Przeszkody ustawowe, brak własnej aktywności w dążeniu do poprawy własnej sytuacji osób dotkniętych przemocą (GOPS Rybno)
• Brak standardów i procedur inwencji dla niektórych instytucji systemu w przypadkach przemocy w rodzinie, duża rotacja kadr w służbach interwencyjnych, problemy mieszkaniowe uniemożliwiające skuteczną izolację sprawców przemocy w rodzinie, wypalenie zawodowe części kadry instytucji przeciwdziałających przemocy domowej wywołane m.in. nadmiarem obowiązków zawodowych, przeżywaniem silnych emocji w kontakcie z problemem przemocy, nieświadomością własnych kompetencji zawodowych i granic możliwości pomocy (MOPS Sochaczew)
• Bariery psychiczne (wstyd, zastraszenie, lęk), społeczne przyzwolenie na akty przemocy, stereotypy funkcjonujące w społeczeństwie, niska wiedza społeczeństwa w zakresie funkcjonowania instytucji zajmujących się pomaganiem ofiarom przemocy, instytucjonalne – nie indywidualne podejście osób i instytucji odpowiadających za pomaganie ofiarom przemocy (GOPS w Młodzieszynie)
• Brak chęci osób dotkniętych przemocą do rozwiązywania zaistniałej sytuacji, brak współpracy. Wycofanie się z procedury „Niebieskiej Karty” (GOPS w Teresinie)
• Brak chęci współpracy przez ofiary przemocy ze strony ofiar przemocy (GOPS w Brochowie)
• Niedostosowane przepisy prawne (GOPS w Iłowie)
• Osoby zgłaszają się anonimowo chcąc uzyskać informacje o formach pomocy, wycofywanie się
z jakichkolwiek działań z obawy przed powiadomieniem Sądy, Prokuratury, nie wierzą
w skuteczność działań Policji gdyż sprawcy przemocy pozostają z nimi w domu (GOPS w Nowej Suchej)
• Przeszkody ustawowe, brak własnej aktywności w dążeniu do poprawy własnej sytuacji osób dotkniętych przemocą (GKRPA w Rybnie)
• Brak dostatecznej ilości etatów w Policji, w GOPS, w GKRPA (GKRPA w Brochowie)
• Wstyd i opór ofiar przed podjęciem działania, częste wycofywanie się, brak bliskiej współpracy pomiędzy instytucjami (GKRPA w Nowej Suchej)
• Trudności w diagnozowaniu problemu przemocy, system prawny dotyczący zjawiska przemocy (Zespół Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Teresinie)
• Największą trudność w pomaganiu ofiarom przemocy stanowi bariera psychiczna powstała u ofiar przemocy – niechętnie mówią o tym czego doświadczają, mają nabyte liczne psychologiczne mechanizmy obronne, przez które trudno przedrzeć się z pomocą, są wyuczone bezradności, nie wierzą w możliwość zmiany i poprawy bytu i relacji z bliskimi. Kolejną trudność stanowią skomplikowane procedury i prawo, które nie zawsze i nie do końca chroni ofiary przemocy (Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Nowej Suchej)
• Osoby, które są ofiarami przemocy nie zgłaszają problemu w szkole (Zespół Szkół im. Jarosława Iwaszkiewicza w Sochaczewie)
• Niechęć do rozmowy osób doznających przemocy, brak informacji o przemocy w rodzinie, wstyd przed przyznaniem się do faktu bycia ofiarą przemocy (Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Sochaczewie)
• Poczucie wstydu, czasem winy przez ofiary przemocy, niechęć do ujawniania trudnych spraw rodzinnych, lęk przed odwetem sprawcy, brak wiary w możliwość zmiany swojej sytuacji, brak zaufania do instytucji pomocowych, przyzwolenie danej części społeczeństwa na przemoc w rodzinie np. fizyczne karcenie dzieci (Gimnazjum w Szymanowie)
• Ukrywanie tego faktu, brak narzędzi prawnych w szkole (Gimnazjum w Teresinie)
• Milczenie ofiar agresji, ukrywanie agresji w rodzinie, brak działań środowiskowych do przeciwdziałania alkoholizmowi, pobłażanie dla działań agresywnych (Szkoła Podstawowa w Paprotni)
• Poczucie winy przez ofiary, obawa i strach przed ujawnieniem trudnych spraw rodzinnych. Strach przed sprawcą. Ograniczone możliwości prawne w udzielaniu pomocy ofiarom (Szkoła Podstawowa w Szymanowie)
• Bardzo rzadko szkoła dostaje potwierdzoną informacje od członków rodziny. Przeważnie niepokojący sygnał otrzymywany jest ze źródeł, które chcą pozostać anonimowe. Często rodzic zgłasza informację, a potem ją wycofuje, nie chce złożyć oficjalnie na piśmie (Szkoła Podstawowa w Teresinie)
• Brak dostępu do takich informacji (Zespół Szkół w Rybnie)
• Zaburzenia rozwoju mowy, ograniczone metody diagnozowania sytuacji przemocy w przypadku ofiary dziecka niepełnosprawnego intelektualnie, w przypadku dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi i niepełnosprawnością intelektualną objawy wskazujące na krzywdzenie dziecka mogą przynależeć do specyfiki zaburzenia (Zespół Szkół Specjalnych w Erminowie)
• Brak świadomości u samych ofiar przemocy (ZSRCKU w Sochaczewie)
2. Czynniki pomagające pracownikom instytucji w udzielaniu wsparcia osobom uwikłanym w przemoc w rodzinie
• Ochrona ofiary, kompetencje instytucji wspomagających zmiany ustawy o przeciwdziałaniu przemocy (Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie)
• Zaplecze instytucjonalne np. możliwość zaoferowania hostelu, specjalistycznego poradnictwa – porad prawnych czy pomocy psychologicznej, efektywne współdziałanie służb pomocowych (PCPR w Sochaczewie)
• Znajomość przepisów, dobra znajomość środowiska, zaufanie osób doznających przemocy, uczestnictwo w warsztatach, własne kompetencje, empatia pracowników, dobry kontakt
z instytucjami współpracującymi ze szkołą (POIK, OPS, KPP) (Powiatowy Zespół Edukacji)
• Najlepszym sposobem na udzielenie pomocy ofierze przemocy jest odizolowanie jej od sprawcy. Na pewno nie bez znaczenia jest zwiększanie świadomości społecznej nie tylko odnośnie uprawnień przysługujących pokrzywdzonym wynikających z przepisów prawnych, ale także udzielanie pomocy psychologicznej (Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie)
• Zaufanie, wsparcie, otoczenie systematyczną pomocą na zasadzie współpracy, konkretne działania pracowników socjalnych – pomoc w ujawnianiu przemocy, wiara we własne możliwości, przekonanie, że po ujawnieniu przemocy możliwe jest uniezależnienie finansowe, mieszkaniowe (sprawca przemocy opuszcza dom, mieszkanie) (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Sochaczewie)
• Możliwości otrzymania wsparcia z poszczególnych instytucji (GOPS w Sochaczewie)
• Dobra współpraca z instytucjami działającymi na rzecz ofiar przemocy (GOPS Rybno)
• Dobra współpraca służb i instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy rodzinie, systematyczne szkolenia dla kadry podmiotów stanowiących trzon Zespołu Interdyscyplinarnego (MOPS Sochaczew)
• Zaufanie do osób pracujących w terenie np. pracowników socjalnych, wsparcie terapeuty pochodzącego spoza miejsca zamieszkania osoby uwikłanej w przemoc, współpraca i przepływ informacji między instytucjami, udzielanie rzetelnej informacji ( GOPS w Młodzieszynie)
• Chęć współpracy z pracownikami socjalnymi oraz instytucjami wsparcia, udział w spotkaniach
z psychologiem, pedagogiem (GOPS w Teresinie)
• Aktywna współpraca z innymi instytucjami (GOPS w Brochowie)
• Bezpośredni kontakt w środowisku, uświadamianie ofiar przemocy o tym, że trzeba szukać pomocy (GOPS w Iłowie)
• Doświadczenie w pracy z osobami uwikłanymi w przemoc, teoria i umiejętności zdobyte na szkoleniach, członkostwo pracownika OPS w GKRPA (GOPS w Nowej Suchej)
• Dobra współpraca z instytucjami działającymi na rzecz ofiar przemocy (GKRPA w Rybnie)
• Profesjonalizm, doświadczenie, odpowiednie warunki lokalowe (GKRPA w Brochowie)
• Zmiana świadomości społeczeństwa, współpraca instytucji i wymiana informacji między nimi (GKRPA w Nowej Suchej)
• Umiejętności prowadzenia rozmowy (dialogi), odpowiednie kwalifikacje zawodowe (Zespół Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Teresinie)
• Interdyscyplinarne podejście do problemu i wielopłaszczyznowe wsparcie dla rodziny przy współudziale różnych instytucji. W sytuacji, gdy problem dotyka rodziny dziecka szkolnego
w pomoc powinna być włączona szkoła, która otoczy ucznia należytą opieką, GKRPA, Zespół Interdyscyplinarny, GOPS i Policja – jeśli zachodzi taka potrzeba (Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Nowej Suchej)
• Budowanie zaufania i prawidłowych relacji interpersonalnych (Zespół Szkół im. Jarosława Iwaszkiewicza w Sochaczewie)
• Znajomość przepisów, dobra znajomość środowiska, zaufanie osób doznających przemocy, uczestnictwo w warsztatach, własne kompetencje, empatia pracowników, dobry kontakt
z instytucjami współpracującymi ze szkołą (POIK, OPS-y, KKP) (Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Sochaczewie)
• Powszechność informacji o możliwości uzyskania pomocy, łatwy dostęp do instytucji pomocowych (Gimnazjum w Szymanowie)
• Dostarczanie konkretnych informacji. Podejmowanie takich działań, w których ofiara jest w pełni odizolowana od przestępcy i ma zapewnione bezpieczeństwo (Gimnazjum w Teresinie)
• Odseparowanie ofiar agresji od środowiska agresywnego nawet na krótki okres czasu, pomoc psychologa (Szkoła Podstawowa w Paprotni)
• Uproszczone procedury w uzyskaniu pomocy przez ofiary. Łatwy dostęp do informacji
o uzyskaniu pomocy (Szkoła Podstawowa w Szymanowie)
• Pomogłaby większa skuteczność pomocy ofiarom przemocy, matkom, dzieciom, odizolowanie od sprawcy w dyskrecji w środowisku. Często rodzina agresora zastrasza ofiarę i dzieci. Rodziny nie wierzą w skuteczną pomoc państwa (instytucji), zwłaszcza w obliczu długiego czasu procesów sądowych i niejednoznacznych przepisów. W małych środowiskach wszyscy się znają i wszystko wiedzą, ale istnieje też zasada rozwiązywania problemów we własnym gronie, często kosztem ofiar (Szkoła Podstawowa w Teresinie)
• Jak widać po statystyce, to że od 2009 r zatrudniony jest w szkole pedagog (Zespół Szkół
w Rybnie)
• Nawiązanie odpowiedniego kontaktu terapeutycznego na terenie szkoły, udzielenie wsparcia w aspekcie informacyjnym (pokierowanie dalej do odpowiednich instytucji) i emocjonalnym (Zespół Szkół Specjalnych w Erminowie)
• Bliskość instytucji, gdzie można skierować ofiary przemocy. Ostatnie zmiany w przepisach prawnych (ZSRCKU w Sochaczewie)
V Harmonogram działań prowadzonych przez instytucje na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
CEL OGÓLNY: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w powiecie sochaczewskim
Cele szczegółowe Działanie Podmioty odpowiedzialne Oczekiwane rezultaty Wskaźniki
I. Edukacja ogólna
i podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej problematyki przemocy 1. Opracowanie, publikacja
i dystrybucja materiałów informacyjnych na temat zjawiska przemocy domowej i możliwości uzyskania wsparcia w powiecie sochaczewskim.
• Ochrona ofiary, kompetencje instytucji wspomagających zmiany ustawy o przeciwdziałaniu przemocy (Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Sochaczewie)
• Zaplecze instytucjonalne np. możliwość zaoferowania hostelu, specjalistycznego poradnictwa – porad prawnych czy pomocy psychologicznej, efektywne współdziałanie służb pomocowych (PCPR w Sochaczewie)
• Znajomość przepisów, dobra znajomość środowiska, zaufanie osób doznających przemocy, uczestnictwo w warsztatach, własne kompetencje, empatia pracowników, dobry kontakt
z instytucjami współpracującymi ze szkołą (POIK, OPS, KPP) (Powiatowy Zespół Edukacji)
• Najlepszym sposobem na udzielenie pomocy ofierze przemocy jest odizolowanie jej od sprawcy. Na pewno nie bez znaczenia jest zwiększanie świadomości społecznej nie tylko odnośnie uprawnień przysługujących pokrzywdzonym wynikających z przepisów prawnych, ale także udzielanie pomocy psychologicznej (Prokuratura Rejonowa w Sochaczewie)
• Zaufanie, wsparcie, otoczenie systematyczną pomocą na zasadzie współpracy, konkretne działania pracowników socjalnych – pomoc w ujawnianiu przemocy, wiara we własne możliwości, przekonanie, że po ujawnieniu przemocy możliwe jest uniezależnienie finansowe, mieszkaniowe (sprawca przemocy opuszcza dom, mieszkanie) (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Sochaczewie)
• Możliwości otrzymania wsparcia z poszczególnych instytucji (GOPS w Sochaczewie)
• Dobra współpraca z instytucjami działającymi na rzecz ofiar przemocy (GOPS Rybno)
• Dobra współpraca służb i instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy rodzinie, systematyczne szkolenia dla kadry podmiotów stanowiących trzon Zespołu Interdyscyplinarnego (MOPS Sochaczew)
• Zaufanie do osób pracujących w terenie np. pracowników socjalnych, wsparcie terapeuty pochodzącego spoza miejsca zamieszkania osoby uwikłanej w przemoc, współpraca i przepływ informacji między instytucjami, udzielanie rzetelnej informacji ( GOPS w Młodzieszynie)
• Chęć współpracy z pracownikami socjalnymi oraz instytucjami wsparcia, udział w spotkaniach
z psychologiem, pedagogiem (GOPS w Teresinie)
• Aktywna współpraca z innymi instytucjami (GOPS w Brochowie)
• Bezpośredni kontakt w środowisku, uświadamianie ofiar przemocy o tym, że trzeba szukać pomocy (GOPS w Iłowie)
• Doświadczenie w pracy z osobami uwikłanymi w przemoc, teoria i umiejętności zdobyte na szkoleniach, członkostwo pracownika OPS w GKRPA (GOPS w Nowej Suchej)
• Dobra współpraca z instytucjami działającymi na rzecz ofiar przemocy (GKRPA w Rybnie)
• Profesjonalizm, doświadczenie, odpowiednie warunki lokalowe (GKRPA w Brochowie)
• Zmiana świadomości społeczeństwa, współpraca instytucji i wymiana informacji między nimi (GKRPA w Nowej Suchej)
• Umiejętności prowadzenia rozmowy (dialogi), odpowiednie kwalifikacje zawodowe (Zespół Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Teresinie)
• Interdyscyplinarne podejście do problemu i wielopłaszczyznowe wsparcie dla rodziny przy współudziale różnych instytucji. W sytuacji, gdy problem dotyka rodziny dziecka szkolnego
w pomoc powinna być włączona szkoła, która otoczy ucznia należytą opieką, GKRPA, Zespół Interdyscyplinarny, GOPS i Policja – jeśli zachodzi taka potrzeba (Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Nowej Suchej)
• Budowanie zaufania i prawidłowych relacji interpersonalnych (Zespół Szkół im. Jarosława Iwaszkiewicza w Sochaczewie)
• Znajomość przepisów, dobra znajomość środowiska, zaufanie osób doznających przemocy, uczestnictwo w warsztatach, własne kompetencje, empatia pracowników, dobry kontakt
z instytucjami współpracującymi ze szkołą (POIK, OPS-y, KKP) (Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Sochaczewie)
• Powszechność informacji o możliwości uzyskania pomocy, łatwy dostęp do instytucji pomocowych (Gimnazjum w Szymanowie)
• Dostarczanie konkretnych informacji. Podejmowanie takich działań, w których ofiara jest w pełni odizolowana od przestępcy i ma zapewnione bezpieczeństwo (Gimnazjum w Teresinie)
• Odseparowanie ofiar agresji od środowiska agresywnego nawet na krótki okres czasu, pomoc psychologa (Szkoła Podstawowa w Paprotni)
• Uproszczone procedury w uzyskaniu pomocy przez ofiary. Łatwy dostęp do informacji
o uzyskaniu pomocy (Szkoła Podstawowa w Szymanowie)
• Pomogłaby większa skuteczność pomocy ofiarom przemocy, matkom, dzieciom, odizolowanie od sprawcy w dyskrecji w środowisku. Często rodzina agresora zastrasza ofiarę i dzieci. Rodziny nie wierzą w skuteczną pomoc państwa (instytucji), zwłaszcza w obliczu długiego czasu procesów sądowych i niejednoznacznych przepisów. W małych środowiskach wszyscy się znają i wszystko wiedzą, ale istnieje też zasada rozwiązywania problemów we własnym gronie, często kosztem ofiar (Szkoła Podstawowa w Teresinie)
• Jak widać po statystyce, to że od 2009 r zatrudniony jest w szkole pedagog (Zespół Szkół
w Rybnie)
• Nawiązanie odpowiedniego kontaktu terapeutycznego na terenie szkoły, udzielenie wsparcia w aspekcie informacyjnym (pokierowanie dalej do odpowiednich instytucji) i emocjonalnym (Zespół Szkół Specjalnych w Erminowie)
• Bliskość instytucji, gdzie można skierować ofiary przemocy. Ostatnie zmiany w przepisach prawnych (ZSRCKU w Sochaczewie)
V Harmonogram działań prowadzonych przez instytucje na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
CEL OGÓLNY: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w powiecie sochaczewskim
Cele szczegółowe Działanie Podmioty odpowiedzialne Oczekiwane rezultaty Wskaźniki
I. Edukacja ogólna
i podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej problematyki przemocy 1. Opracowanie, publikacja
i dystrybucja materiałów informacyjnych na temat zjawiska przemocy domowej i możliwości uzyskania wsparcia w powiecie sochaczewskim.
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie,
organizacje pozarządowe
Wzrost świadomości społecznej dotyczącej zjawiska przemocy domowej i możliwości uzyskania wsparcia.
Liczba opublikowanych
i rozdystrybuowanych materiałów informacyjnych dotyczących zjawiska przemocy domowej
oraz możliwości uzyskania wsparcia
w powiecie sochaczewskim.
2. Organizowanie akcji informacyjnych na temat zjawiska przemocy domowej
z wykorzystaniem lokalnych mediów (radio, prasa, portale internetowe).
Sąd, Policja, POIK, szkoły, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych
Przekazanie szerszej społeczności informacji dotyczących przeciwdziałania przemocy domowej.
Liczba akcji informacyjnych
oraz informacji
w mediach lokalnych na temat zjawiska przemocy domowej.
3. Edukacja społeczności lokalnej na temat przemocy w rodzinie
(m.in. prelekcje dla rodziców).
szkoły
Zwiększenie wiedzy
na temat zjawiska przemocy w rodzinie i jej negatywnych skutków.
Liczba prelekcji dla rodziców.
4. Realizacja programów profilaktycznych skierowanych
do młodzieży szkolnej.
szkoły Wzrost wiedzy
o problemie przemocy.
Liczba programów profilaktycznych.
5. Promowanie prawidłowych metod wychowawczych
w stosunku do dzieci.
POIK,
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Sochaczewie Wzrost wiedzy
i umiejętności wychowawczych
u rodziców.
Liczba osób, które poznały prawidłowe metody wychowawcze w stosunku do dzieci.
6. Proponowanie atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego służącego wzmacnianiu więzi rodzinnych. POIK, szkoły, ośrodki pomocy społecznej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego Wzmocnienie więzi rodzinnych. Liczba proponowanych form spędzania wolnego czasu ilość osób z nich korzystających.
II. Pomoc ofiarom przemocy, w szczególności kobietom, dzieciom, osobom niepełnosprawnym
i starszym 1. Opracowanie i realizacja projektów kierowanych do ofiar przemocy domowej.
POIK, ośrodki pomocy społecznej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, Policja Wzmocnienie ofiar przemocy w rodzinie do podejmowania działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji.
Liczba opracowanych
i zrealizowanych projektów skierowanych do ofiar przemocy domowej.
2. Zapewnienie schronienia osobom, które są zmuszone opuścić swój dom (prowadzenie hostelu).
POIK Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa u ofiar
w sytuacji kryzysowej.
Liczba osób skierowanych
do hostelu.
3. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy domowej poprzez poradnictwo specjalistyczne, terapię i działania interwencyjne.
POIK, PCPR, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, szkoły, służba zdrowia
(ze szczególnym uwzględnieniem Poradni Zdrowia Psychicznego) Wzrost liczby osób dotkniętych przemocą domową korzystających ze specjalistycznego wsparcia.
Liczba osób korzystających
z poradnictwa specjalistycznego, terapii, liczba osób, wobec których podjęto działania interwencyjne.
4. Objęcie specjalistycznym wsparciem dzieci z rodzin dotkniętych przemocą domową.
POIK, ośrodki pomocy społecznej, szkoły Wzrost liczby dzieci rodzin dotkniętych zjawiskiem przemocy objętych specjalistycznym wsparciem.
Liczba dzieci z rodzin dotkniętych przemocą domową objętych specjalistycznym wsparciem.
5. Zapewnienie bezpiecznego miejsca przesłuchań dzieci będących ofiarami lub świadkami przestępstw - ,,Niebieski pokój”.
POIK Wzrost poczucia bezpieczeństwa dzieci podczas przesłuchań
w ,,Niebieskim pokoju”.
Liczba przesłuchań dzieci
w ,,Niebieskim pokoju”.
6. Działalność gminnych zespołów interdyscyplinarnych. ośrodki pomocy społecznej, Policja, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, szkoły, służba zdrowia Kompleksowe wsparcie rodzin dotkniętych przemocą domową. Liczba spotkań zespołów interdyscyplinarnych
oraz grup roboczych.
III. Resocjolizacja sprawców przemocy 1. Objecie programami korekcyjno-edukacyjnymi sprawców przemocy domowej.
POIK,
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego Wzrost wiedzy
i umiejętności pracy nad samym sobą, zmiany zachowania agresywnego w asertywne.
Liczba sprawców przemocy uczestniczących
w programach korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy.
2. Kontynuacja wsparcia dla uczestników programów korekcyjno-edukacyjnych po zakończeniu programu. POIK Wzmocnienie sprawców przemocy we wdrażaniu
i stosowaniu zachowań asertywnych. Liczba sprawców przemocy korzystających z dalszego wsparcia po zakończeniu realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy
IV. Doskonalenie pracy służb zajmujących się przemocą w rodzinie 1. Szkolenia przedstawicieli różnych grup zawodowych działających
w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej.
PCPR, POIK Wzrost kompetencji przedstawicieli działających w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej.
Liczba przeprowadzonych szkoleń dla przedstawicieli różnych grup zawodowych działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
2. Diagnozowanie i monitorowanie rozmiaru przemocy domowej
w powiecie sochaczewskim
oraz analizowanie form i efektów udzielonego wsparcia przez instytucje zobligowane prawnie do wykonywania czynności interwencyjnych oraz udzielania wsparcia osobom dotkniętym przemocą domową. POIK Pozyskanie informacji dotyczących rozmiaru przemocy domowej w powiecie sochaczewskim. Liczba uzyskanych informacji z diagnozy, monitoringu
oraz dokonanych analiz form i efektów udzielonego wsparcia.
3. Podnoszenie standardów pracy
Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie. POIK,
Starostwo Powiatowe
w Sochaczewie Lepsza jakość usług świadczonych przez specjalistów POIK. Ilość pracowników POIK przeszkolonych w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
Usytuowanie hostelu
w siedzibie POIK
VI Monitorowanie programu
II. Pomoc ofiarom przemocy, w szczególności kobietom, dzieciom, osobom niepełnosprawnym
i starszym 1. Opracowanie i realizacja projektów kierowanych do ofiar przemocy domowej.
POIK, ośrodki pomocy społecznej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, Policja Wzmocnienie ofiar przemocy w rodzinie do podejmowania działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji.
Liczba opracowanych
i zrealizowanych projektów skierowanych do ofiar przemocy domowej.
2. Zapewnienie schronienia osobom, które są zmuszone opuścić swój dom (prowadzenie hostelu).
POIK Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa u ofiar
w sytuacji kryzysowej.
Liczba osób skierowanych
do hostelu.
3. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy domowej poprzez poradnictwo specjalistyczne, terapię i działania interwencyjne.
POIK, PCPR, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, szkoły, służba zdrowia
(ze szczególnym uwzględnieniem Poradni Zdrowia Psychicznego) Wzrost liczby osób dotkniętych przemocą domową korzystających ze specjalistycznego wsparcia.
Liczba osób korzystających
z poradnictwa specjalistycznego, terapii, liczba osób, wobec których podjęto działania interwencyjne.
4. Objęcie specjalistycznym wsparciem dzieci z rodzin dotkniętych przemocą domową.
POIK, ośrodki pomocy społecznej, szkoły Wzrost liczby dzieci rodzin dotkniętych zjawiskiem przemocy objętych specjalistycznym wsparciem.
Liczba dzieci z rodzin dotkniętych przemocą domową objętych specjalistycznym wsparciem.
5. Zapewnienie bezpiecznego miejsca przesłuchań dzieci będących ofiarami lub świadkami przestępstw - ,,Niebieski pokój”.
POIK Wzrost poczucia bezpieczeństwa dzieci podczas przesłuchań
w ,,Niebieskim pokoju”.
Liczba przesłuchań dzieci
w ,,Niebieskim pokoju”.
6. Działalność gminnych zespołów interdyscyplinarnych. ośrodki pomocy społecznej, Policja, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego, szkoły, służba zdrowia Kompleksowe wsparcie rodzin dotkniętych przemocą domową. Liczba spotkań zespołów interdyscyplinarnych
oraz grup roboczych.
III. Resocjolizacja sprawców przemocy 1. Objecie programami korekcyjno-edukacyjnymi sprawców przemocy domowej.
POIK,
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego Wzrost wiedzy
i umiejętności pracy nad samym sobą, zmiany zachowania agresywnego w asertywne.
Liczba sprawców przemocy uczestniczących
w programach korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy.
2. Kontynuacja wsparcia dla uczestników programów korekcyjno-edukacyjnych po zakończeniu programu. POIK Wzmocnienie sprawców przemocy we wdrażaniu
i stosowaniu zachowań asertywnych. Liczba sprawców przemocy korzystających z dalszego wsparcia po zakończeniu realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy
IV. Doskonalenie pracy służb zajmujących się przemocą w rodzinie 1. Szkolenia przedstawicieli różnych grup zawodowych działających
w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej.
PCPR, POIK Wzrost kompetencji przedstawicieli działających w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej.
Liczba przeprowadzonych szkoleń dla przedstawicieli różnych grup zawodowych działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
2. Diagnozowanie i monitorowanie rozmiaru przemocy domowej
w powiecie sochaczewskim
oraz analizowanie form i efektów udzielonego wsparcia przez instytucje zobligowane prawnie do wykonywania czynności interwencyjnych oraz udzielania wsparcia osobom dotkniętym przemocą domową. POIK Pozyskanie informacji dotyczących rozmiaru przemocy domowej w powiecie sochaczewskim. Liczba uzyskanych informacji z diagnozy, monitoringu
oraz dokonanych analiz form i efektów udzielonego wsparcia.
3. Podnoszenie standardów pracy
Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie. POIK,
Starostwo Powiatowe
w Sochaczewie Lepsza jakość usług świadczonych przez specjalistów POIK. Ilość pracowników POIK przeszkolonych w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
Usytuowanie hostelu
w siedzibie POIK
VI Monitorowanie programu
Monitoring programu będzie prowadzony corocznie, poprzez sprawdzenie skuteczności działań W zależności od stopnia realizacji będzie podlegał korekcie, by zrealizować cele założone w programie. Monitorowanie i ocenę realizacji programu dokonuje raz w roku Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Sochaczewie.
Program jest dokumentem otwartym, którego uzupełnienie i poszerzenie o nowe cele i zadania jest możliwe w każdej chwili, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Jego opracowanie posłużyć ma pełniejszej, skuteczniejszej i efektywniejszej realizacji działań na rzecz osób uwikłanych w przemoc w powiecie sochaczewskim.
Program jest dokumentem otwartym, którego uzupełnienie i poszerzenie o nowe cele i zadania jest możliwe w każdej chwili, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Jego opracowanie posłużyć ma pełniejszej, skuteczniejszej i efektywniejszej realizacji działań na rzecz osób uwikłanych w przemoc w powiecie sochaczewskim.
VII. Zasady finansowania Powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2012 – 2015.
Działania zawarte w Powiatowym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Powiecie Sochaczewskim na lata 2012 – 2015 finansowane będą ze środków Starostwa Powiatowego w Sochaczewie, samorządów gminnych znajdujących się na terenie powiatu sochaczewskiego, dotacji celowych oraz środków pozabudżetowych pozyskiwanych z innych źródeł.
Informacje o dokumencie:
- Informację wprowawdził(a) do BIP: Szymańska Anna
- Data udostępnienia w BIP: 2012-01-12 09:48:49
- Informacja zaktualizowana przez: Szymańska Anna
- Data ostatniej aktualizacji: 2012-01-12 09:48:49
- Liczba odsłon: 2147
- Historia dokumentu:
drukuj
